WhatsApp iletişim biçimimizi nasıl değiştirdi, anlık mesajlaşma uygulamalarına ne kadar bağımlıyız?

Anlık mesajlaşma platformu WhatsApp’a küresel çapta erişim problemi yaşandı.

Dünya genelinde ortalama iki milyar kullanıcısı olan WhatsApp’ın sahibi Meta’dan meydana getirilen açıklamada iki saat kadar devam eden probleminin çözüldüğü açıklandı. Fakat sebebiyle ilgili data verilmedi.

Türkiye’de 09.30’da sıralarında süregelen erişim problemi 11.40’tan itibaren kademeli olarak düzeldi.

Internet sayfaları ve öteki dijital platformlardaki arıza ve kesintileri bildiren hizmet statüsü sitesi Down Detector’e nazaran İngiltere’de otuz dakika içinde 12 binden fazla şahıs WhatsApp üstünden ileti gönderemediğini ya da alamadığını bildirdi.

Singagpur’dan Avustralya’ya, Cenup Afrika’dan Hindistan’a birçok ülkede de benzer problemler rapor edildi.

2009’da hizmet vermeye süregelen ve Şubat 2014’te ortalama 19,4 milyar dolara Feysbuk tarafınca satın alınan WhatsApp’ın bugün ortalama 2 milyar kullanıcısı var.

Whatsapp’ı 1,3 milyon etken kullanıcıyla Çin’in en yaygın mesajlaşma platformu WeChat ve bir milyara yakın kullanıcısıyla Messenger izliyor. 

We are social ve Hootsuite’in 2022 Dijital Raporu’na nazaran WhatsApp dünya genelinde yalnız 25 ülkede bir numara değil.

Şu demek oluyor ki, öteki tüm ülkelerde WhatsApp, Feysbuk Messenger, WeChat, Viber, Apple Business Chat ya da Telegram benzer biçimde platformlardan daha yaygın kullanılıyor.

WhatsApp, Feysbuk ve Instagram’ın çatı şirketi Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg’e nazaran WhatsApp üstünden günde ortalama 100 milyar ileti paylaşılıyor.

BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Birgün Gazetesi yazarı, iletişim uzmanı Umut Alan, WhatsApp’ın insanların iletişim biçimini kökten değiştirdiğine dikkat çekiyor sadece bu ve benzeri uygulamalara bağımlılığın riskler de içerdiğini vurguluyor.

Anlık mesajlaşma uygulamalarının kapalı dönem platformlar bulunduğunu ve bunun webin ortaya çıkış felsefesine aykırı bulunduğunu belirten Alan, Ekim 2021’de Feysbuk’ta yaşanmış olan altı saatlik kesintinin dünya genelinde iletişimi felce uğrattığını anımsatıyor ve şu şekilde diyor:

“Feysbuk’a erişim kesildiğinde, uygulamaya Feysbuk’la bağlandığı için kombisini çalıştıramayan insanoğlu oldu. Bu aslen kullanıcılar için bir uyarıydı. WhatsApp ve öteki benzer platformların kapalı dönem platformlar olması ve öteki platformlarla beraber kullanılamamaları merkezileşme sorununu gündeme getiriyor.”

Alan, her gün milyonlarca insanoğlunun sosyalleşme, iş ve öteki amaçlarla bu uygulamaları kullandığına dikkat çekerek şu şekilde devam ediyor:

“Bu hizmetleri kişisel verilerimiz karşılığında parasız kullanıyoruz. Sonuçta bunlar hususi şirketlerin elinde. Yarın herhangi bir ülkede siyasal otoriteyle problem yaşayıp ansızın çekilmeye karar verebilirler ve insanoğlu büyük boşluğa düşebilirler. Bu yüzden riskin dağıtılması gerekir.

“Zira bu uygulamaların e-mail ya da sms teknolojisinin tersine, değişik uygulamalarla karşılıklı ileti alıp gönderememesi, ister istemez insanların en büyük platformda toplanmasını bu da riskin tek bir noktada toplanmasını sağlıyor. Bunun yerine anlık mesajlaşma uygulamalarının kapalı dönem değil, bir standart oluşturarak birbiriyle çalışmasının sağlanması mühim.”