Mali af niteliğinde düzenlemeler içeren Torba Yasa, Meclis’ten geçti: KYK kredi borç faizi silinecek, kara liste temizlenecek

Hakkaniyet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) 2023 seçimleri öncesi bir anlamda “mali sicil temizliği” yolunu da açacak nitelikteki poşet yasa teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Tahsil kredisi borç faizileri ile 2 bin liranın altındaki icra takibindeki borçların silinmesi, kur orumalı mevduat sistemi uygulamasının süresini 1 yıl uzatılmasını içeren yasa, çek senet, kredi kartı borçlarını yapılandırıp, ödeyenlerin “kara listeden” çıkarılmasının da yolu açılıyor.

TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasayla getirilen bazı mühim düzenlemeler şu şekilde:

Yenilenebilir enerjide vergi muafiyeti 25 kilovattan 50 kilovata çıkarılıyor. Buna nazaran Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları yada kiraladıkları konutların çatı yada cephelerinde, kurulu gücü azami 50 kilovata kadar elektrik enerjisinden gerekseme fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar gelir vergisinden muaf olacak.

Gelir vergisinden istisnalar kapsamında, işverenlerce, iş yerinde yada müştemilatında yiyecek verilmemiş durumlarda çalışılan günlere ilişik bir günlük yiyecek bedelinin 51 lirayı aşmayan kısmı kural dışı kapsamında olacak.

Yüksek Tahsil Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’nda meydana getirilen değişiklikle, tahsil kredisi alanların kredi faizleri silinecek. Tahsil kurumundan mezun olan yada herhangi bir nedenle ilişiği kesilenler, 2 yıl sonrasında adım atmak suretiyle, kredi almış olduğu kadar sürede aylık olarak borcunu ödeyebilecek. Ödemenin askerlik dönemine denk gelmesi halinde, borçlunun talebi üstüne, herhangi bir ilave yapılmaksızın askerlik periyodunun sonuna kadar kredi borcu ertelenecek. Maddi yada hukuki nedenlerle takibinde yarar bulunmayan ve yılları bütçe kanunlarında gösterilen miktarları aşmayan kredi borçları silinecek.

Gerçeğe aykırı sıhhat raporu kullanımı sebebiyle meydana getirilen ödemeler hariç olmak suretiyle, 65 yaş üstü kişilere meydana getirilen yersiz ödemeler öğrenim edilmeyecek, meydana getirilen yersiz ödemeden kaynaklı ceza ve faizleri silinecek. Usulsüz olarak aylık ödenen bu kişiler hakkında herhangi adli, yönetimsel, icrai kovuşturma da yapılmayacak. Evde bakım yardım ödemeleri için de aynı prosedür uygulanacak.

Devlet üniversitelerinin tıp fakülteleri ve diş hekimliği fakültelerindeki intörn öğrencilere 2 yılı geçmemek koşuluyla asgari ücret tutarında, vakıf üniversitelerinde ise 4702 gösterge rakamının işyar aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödenecek. Bu ödemeden herhangi bir vergi kesilmeyecek.

Turizmi Teşvik Kanunu’nda meydana getirilen değişiklikle, Kültür ve Gezim Bakanlığı tarafınca meydana getirilen parasız girişli günübirlik tesisler, Bakanlık Döner Ana para İşletmesi Merkez Müdürlüğü yada iştiraki firmalar tarafınca işletilebilecek, üçüncü kişilere devredilemeyecek ve işlettirilemeyecek.

Covid-19 sürecinde işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa emek harcama başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler ile nakdi ücret desteği işlemleri hakkında Emek verme ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ile İş ve İşçi Bulma Kurumu personeline herhangi bir mesuliyet yüklenemeyecek. Bu kapsamda Kovid-19 sebebiyle ödenen kısa emek harcama ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden meydana gelen fazla ve yersiz ödemeler ile nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin başvuruda bulunmuş olduğu işveren tarafınca fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene uygulanan yönetimsel para cezalarından, yasanın yürürlük zamanı itibarıyla öğrenim edilmemiş olanlar silinecek.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), bir banka ya da banka grubu için etkinlik mevzuları bazında sınırlama yada engellemeler getirmek suretiyle etkinlik izni vermeye yetkili olacak. Bankaların müşterilerine sundukları hizmetlerin güvenli ve kesintisiz bir halde sürdürülmesinde mühim yeri bulunan hizmet sağlayıcıların uymaları ihtiyaç duyulan usul ve esasları belirleme yetkisi BDDK’ye veriliyor.

Anayasa Mahkemesi başkan ve üyelerinin mecburi emeklilik yaşından ilkin vazife sürelerinin dolması halinde, AYM’ye atanmadan önceki görevlerine dönmesinin yolu açıldı. Buna nazaran Anayasa Mahkemesinin, mecburi emeklilik yaşından ilkin vazife süresi dolan başkanı ve Yargıtay, Danıştay, Sayıştay Başkan ve üyeleri arasından seçilen üyeleri herhangi bir işleme gerek olmaksızın ve boş kadro şartı aranmaksızın, kalan vazife sürelerini tamamlamak suretiyle geldikleri üyelik görevine geri dönecekler, boşalan ilk üye ekibi kendilerine tahsis olacak.

Geçen yıl yaşanmış olan döviz krizinin arkasından uygulamaya konulmuş olan “kur korumalı mevduat” sistemi uygulamasının süresi 31 Aralık 2023’e kadar uzatıldı.

Kaçak akaryakıtın tasfiyesine ilişkin iş ve işlemler, Gömü ve Maliye Bakanlığının taşra teşkilatı olan defterdarlıklar yerine yatırım seyretme ve koordinasyon başkanlıkları tarafınca yerine getirilecek. Satışı yapılarak tasfiye edilen kaçak akaryakıtın bedeli, ilgili il hususi idaresinin yada yatırım seyretme ve koordinasyon başkanlığının bütçesine gelir kaydedilecek.

Covid-19 salgını sürecinde maske takmadıkları yada sokağa çıkma yasağını ihlal ettikleri için için verilen para cezalarının tahsilinden vazgeçiliyor. Sadece şimdiye kadar öğrenim edilenlere de paraları iade edilmeyecek. AKP yönetcilerinin verdiği bilgiye nazaran maske takmama yada sokağa çıkma yasağı ihlali sebebiyle kesilen 2,7 milyor liralık ceza öğrenim edilmeyecek.

Karşılıksız çıkan çeki protesto edilmiş, senet, kredi kartı ve öteki kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri “kara liste”ye alınanlar için de bir anlamda “sicil affı” getiriliyor. Buna nazaran bu borçları sebebiyle, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezine bildirilen kişilerin ve kredi müşterilerinin, borçlarının ödenmesi geciken kısmının 1 Haziran 2023’e kadar tamamının ödenmesi yada tekrardan yapılandırılması halinde, kara listeden çıkarılacaklar. Bu borçların anapara yada taksit ödeme zamanı 1 Ekim 2022’den ilkin olacak.

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da meydana getirilen değişiklikle yönetimsel para cezası alt ve üst sınırları güncellendi. Alt ve üst sınırları belirtilen yönetimsel para cezalarının uygulanmasında Tecim Bakanlığınca ceza tutarı belirlenirken işlenen kabahatin haksızlık içinde ne olduğu, tekrarı ve sayısı, kabahat dolayısıyla elde edilmiş menfaatin ve niçin olunan zararın büyüklüğü ile failin kusuru ve ekonomik durumu şeklinde hususlar dikkate alınacak.

Fiziki yada elektronik ortamda yasa dışı şekilde her türlü eşya piyangosu, talih oyunları ve ortaklaşa bahis yada benzeri oyunları oynatanlar yada oynanmasını sağlayanlara 3 yıl ile 6 yıl arası hapis cezası ile suçun ağırlığına nazaran adli para cezaları uygulanabilecek. Bu oyunları oynayanlara ise mülki yönetim amirleri tarafınca 5-20 bin lira arası para cezası kesilebilecek.

Gezim oranı alınan işletmelerin gezim oranı oranları azaltılıyor. Buna nazaran, gezim oranı, bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden, Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden ve deniz turizmi tesislerinden binde 7,5 yerine binde 5; gezi acenteleri ve hava yolu işletmelerinden on binde 7,5 yerine on binde 5 oranında alınacak. Bu düzenleme, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

İşverenler tarafınca çalışanlara elektrik, naturel gaz ve öteki ısınma giderlerine karşılık olmak suretiyle 30 Haziran 2023 evveliyatına kadar ilave olarak meydana getirilen aylık 1000 lirayı aşmayan ödemeler, prime esas kazanca dahil edilmeyecek ve bu meblağ üstünden gelir vergisi hesaplanmayacak.

Elektrik, su, naturel gaz ve telefon şeklinde temel gerekseme abonelik sözleşmelerinden meydana gelen 2 bin liranın altındaki borçlar silinecek, bu borçlar, “değersiz alacak” kategorisine alınacak. Söz mevzusu değersiz alacaklar işletme kayıtlarından çıkarılacak. Ek olarak, varlık yönetim şirketlerinde bulunan 2 bin 500 liranın altındaki borçlar da silinecek.

Gümrük Kanunu’nda meydana getirilen düzenlemeyle geçici ithalat rejimi kapsamında kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtları Türkiye Gümrük Bölgesi’ne getiren hak sahipleri tarafınca gümrük idaresine informasyon verilmeden taşıtsız yurt dışına çıkılması durumunda usulsüzlük cezası uygulanacak. Meydana getirilen bu değişiklikle taşıtın marka, model ve yaşına nazaran değişmekle beraber, yüksek uygulanan cezaların indirilmesi hedefleniyor.

Yurt haricinde meydana getirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki emekleri karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak meydana getirilen ücret ödemeleri gelir vergisinden kural dışı tutulacak.