Tarık Demirkan | Budapeşte
Kaynak, EPA
Macaristan hükümeti, Avrupa Birliği (AB) tarafınca yöneltilen en mühim eleştirilerden önde gelen ülkede AB fonlarının dağıtımı ile ilgili şaibeleri ortadan kaldırmak için Yolsuzlukla Mücadele Ajansı kuracağını deklare etti. Macar hükümetinin yolsuzluklarla savaşım mevzusunda almış olduğu bu karar, AB’nin eleştirilerinin bir kısmını bertaraf etmeye yönelik girişimlere yeşil ışık yakıldığı anlamına geliyor.
Başbakan Viktor Orban tarafınca piyasaya çıkan kararnameye gore Kasım ayı sonuna kadar kurulacak olan Yolsuzlukla Mücadele Ajansı ve bu kurumun faaliyetlerini denetleyecek “bağımsız” komisyon, ülkedeki yolsuzluk şaibelerinin ortadan kaldırılması ve AB’nin ikna edilmesi için çalışacak.
AB, Macaristan’da hukuk devletinin temel kurallarının ihlal edilmiş olduğu nedeni öne sürülerek Macaristan’a verilen AB fonlarının ödenmesini 2022 başlangıcında durdurmuştu.
AB tarafınca Macaristan’a yöneltilen eleştirilerin başlangıcında da yargı sisteminin bağımsızlığı, ülkenin toplumsal mutabakat aranmayan yasa ve kararnamelerle yönetilmesi, basın özgürlüğünün eksikliği ve Macaristan’a verilen AB fonlarının dağıtımında var olduğu ileri sürülen yolsuzluk şaibeleri ile ilgili olarak işlem yapılmaması geliyordu.
Macaristan’ın sicili fena
Dünyada yolsuzlukları araştıran en mühim kurumlardan Transparency International’ın 2022 yılı başlangıcında açıklamış olduğu verilerine gore Macaristan, AB içinde en fazla yolsuzluk meydana getirilen ülkeler sıralamasında Bulgaristan’ın ikinci sırada.
Macaristan’da kamu ihalelerinin dağıtılmasında eş dost ve tanıdıklara öncelik verildiği iddiaları bir türlü gerektiği şeklinde soruşturuluyordu. Bu iddiaları güçlendiren veriler de vardı.
Mesela, AB fon ve kaynaklarının iyi mi dağıtıldığı araştırılırken, oluşturulan ihalelerin % 40’ına niçin yalnız tek bir firmanın katılmış olduğu, şu demek oluyor ki ihalelerin niçin adrese teslim hazırlandığı eleştirilerine tatminkar bir cevap da verilemiyordu.
Yolsuzlukla Mücadele Ajansı’nın kurulmasına paralel olarak kamu ihalelerinde tek bir firmanın katılımıyla gerçekleşen ihale sayısının % 40’lardan % 15’in altına indirilmesi planlanıyor.
Yolsuzlukla Mücadele Ajansı AB fonları için kafi olacak mı?
Yolsuzlukla mücadelenin kurumsal bir kalite kazanması elbet pozitif bir adım. Sadece bunun içinde ne olduğunun iyi mi oluşturulacağı, şu demek oluyor ki yolsuzlukla hakikaten savaşım mi edeceği, yoksa AB fonları için göstermelik bir adım mı olacağı mevzusunda tereddütler de var.
Yolsuzlukla Mücadele Ajansı’nın kurulmasında, plan ve taslakların hazırlanmasında hiçbir sivil kuruluşun çalışmalara dâhil edilmemesi mühim bir uyarı.
“Bağımsız” komisyon için adı geçen kişilerin içinde adları daha ilkin yolsuzluklarla anılan bazı hükümet üyelerinin ve iktisat dünyası isimlerinin de bulunması bu kuşkuları güçlendiriyor.
Gözlemciler yolsuzlukla savaşım mevzusunda Macar hükümetinin AB’nin eleştirileri doğrultusunda adım atmasının mühim bulunduğunu sadece yalnız bu gelişmenin kesilen fonların musluklarının açılması için kafi olamayacağını düşünüyorlar.
Yoruma kapalı.