2023 ile balayan yeni dnemin Trkiye Yzyl olmas bir hayal deil. Trkiye, gen nfusu ve yapt yatrmlar yardımıyla teknoloji alanndaki gelimelere uyum salayacann iaretlerini veriyor.
1 Ocak 2023 Trkiye Yzyl’nn ilk gn. ine girdiimiz 2023 yl Trkiye iin farkl alardan ayr anlamlara haiz. lk olarak 29 Ekim gn itibariyle Trkiye Cumhuriyeti yznc yln kutlayacak. Kukusuz simgesel adan bu tr tarihlerin byk bir nemi bulunuyor. Sadece 2023 ylnn yalnzca anlaml bir sembolden ibaret kalmamas ve bir gelecek projesi hline gelmesi bakmndan Trkiye Yzyl projesinin duyuru byk rutubet tayor.
Gelecein inas
Cumhuriyetin ilk asrnn son yirmi yl AK Parti iktidarnda geti. Baka bir ifadeyle, Cumhuriyetin bete birine Cumhurbakan Erdoan damga vurdu. Erdoan, Trkiye Yzyl projesiyle yirmi yllk tecrbeyi gelecee aktarlmasn salayacak bir yol ina etmeyi amalyor. 2023’n simgesel anlam dnda bir dier nemi, seim yl olmas. ki olayn birlemesi, Trkiye Yzyl projesinin lkenin kaderi asndan nemini daha da artryor. 2023’n Trkiye asndan her adan olduka hareketli geeceini anlamak hi de zor deil. Sadece ncelikle Trkiye Yzyl’na giden yolu izen 2022’de yaananlar hatrlamakta yarar var.
2022 ylnn i politika asndan en nemli tartmas, 2023 ylnda yaplacak seimlerde ttifaklarn adaylarnn kim olacayd. Cumhur ttifak bu probleminin cevabn erkenden verdi. Cumhurbakan Erdoan’n bir kez daha aday olmas zerinde AK Parti ve MHP anlat. Dier taraftan, Millet ttifak, 2023 ylna girdiimiz bu gnlerde dahi adayn henz belirleyemedi. Dahas ttifak ortaklarnn bu mevzuda derin bir anlamazlk iinde olduklar grlyor. CHP’nin Kemal Kldarolu’nun adayl ynndeki srarl taleplerine, ttifakn dier ortaklar pozitif yönde yaklamadklarn aka gsteriyorlar. Sadece Altl Masa’nn aday zerinde mutabk kalmas da kafi deil. ttifakn herkesi bildii, sadece resmen deklare edilmeyen yedinci orta HDP’nin de belirlenecek aday desteklemesi mecburi.
Belirsizlik sryor
Zira HDP destek vermedii takdirde Millet ttifak adaynn seilme potasna girmesi imknsz. Dolaysyla belirsizlik sryor. Millet ittifak, kamuoyunun ve iktidarn bu yndeki sorularna yanıt veremiyor. Adaylk meselesi vesilesiyle Erdoan, gene yalnzca kendi partisinin deil, muhalefetin de gndemini ynettii grlyor.
te taraftan Altl Masa’nn tek problemininin 2023 seimlerinde bakan adaynn belirlenmesiyle snrl olmad da bir kez daha anlald. Millet ttifak ortaklarnn seime ksa bir sre kalmken parlamenter sisteme dn dnda hibir ortak siyaset nerisinde bulunmadklar dikkat ekiyor. Altl Masa’nn bileenlerinin nerdii yeni anayasann mevcuttan ok da farknn olmad, glendirilmi parlamenter sistemle ilgili nerinin ise ok sayda eliki ve tutarszlk barndrd grlyor. Iktisat ynetiminden d politikaya, gvenlik sorunlarndan g meselesine pek ok balk zerinde mulaklk sryor. stelik bu mevzuda uzlama salanm şeklinde gsterilse bile seilecek bakann bu mutabakata ne lde uyaca belirsiz. Ak ekilde ifade edilmesi gerekirse, Altl Masa’y bir arada tutan tek motivasyon kayna Erdoan kartl. Bunun dnda gelecee dair bir proje yada program ortaya konulamyor. Bu durum, Altl Masa’nn mevcut yapsn krlgan, geleceini belirsiz hle getiriyor.
2002 ylnda lke gndeminde en fazla yer eden meselelerden biri de dolardaki hzl artt. Cumhurbakan Erdoan, ksa srede ortaya kan ve dardan ynlendirildii ak olan bu arta faizi ykselterek yanıt vermeyeceklerini aklad. Bu yaklamn kararllkla ve tutarl bir ekilde uygulanacann anlalmasndan sonrasında hem dvizin hem de enflasyonun art hznn azalmas, izlenen politikalarn doruluu mevzusunda iaret veriyor. Erdoan’n en nemli zelliklerinden birinin en sıkıntılı mevzularda bile toplumu ikna etmekteki baarsnn olduu bilinir. Gemite de ok sayda rneiyle bu durum, dviz ve enflasyon mevzusu tutum bakmndan da tekrarland. Ayn srete, Erdoan, ekonominin kltlmesi ynndeki yaklamlara da saygınlık etmedi. Tam tersine yerli ve mill retim srelerinin glendirilmesi, bu ekilde ekonominin bytlmesi ynnde bir siyaset benimsedi. Pandemi sonrasndaki srete dnyann pek ok yerinde ekonomiler klrken Trk ekonomisinin bymesi bu politikalarn en nemli sonularndan biri. Yerli otomobil TOGG’un retiminde kat edilen mesafe ve insansz hava aralarnn giderek daha çok lkeye ihra edilmesi şeklinde rnekler, toplumun sistem ve kendisine olan gveninin ykselmesi asndan da pozitif yönde tesir dourdu. Bunlara yeni doalgaz ve petrol kaynaklarnn bulunmas da eklenebilir. Bu kaynaklarn etkili ekilde kullanlmas Trkiye’nin cari ak sorununa da zm bulmas anlamna geliyor.
Terr zayflyor
2022 ylnda Trkiye’nin terrle mcadele asndan bir sredir izledii siyasetin sonular daha belirgin ekilde ortaya kt. Terr rgtlerinin lke iindeki varlklar giderek zayflyor. rgtler yeni militan devirmekte de fiil yapmakta da zorlanyor. 13 Kasm gn, Bölme’de dzenlenen saldrnn Suriye’den getirilen bir militan araclyla yaplmas PKK bata olmak zere terr rgtlerinin lke iindeki unsurlarnn fiil kapasitelerinin ortadan kalktn gstermesi bakmndan olduka anlaml. Yurt iinde kazanlan baar, ezamanl olarak snr tesi operasyonlar araclyla tahkim ediliyor. Trkiye, Suriye’ye ynelik asker harektlar araclyla kendi gney snrnda gvenliini tehdit eden bir koridor almasna izin vermeyeceini gsterdi. Bu kararl tutum, Bat lkelerinin de geri adm atmalarn bununla beraber getirdi. Normal olarak Bat dnyasndan PKK/PYD bata olmak zere terr rgtlerine verilen destein tam anlamyla kesildiini sylemek mmkn deil. Sadece artk Trkiye’nin snr tesi operasyonlar kanalıyla gvenliini kendi topraklar dnda salamasna kimse itiraz edemiyor.
2022’nin diplomatik alanda da Trkiye asndan pozitif yönde sonular dourduu grlyor. lk olarak yln ilk aylarnda balayan Ukrayna-Rusya Savanda Trkiye doru bir pozisyon ald. Rusya’nn Ukrayna topraklarn igal giriimini knarken iki lke arasndaki probleminin zlmesi asndan arabuluculuk rol stlendi. Her iki lkeyle de ticaretini devam ettiren Trkiye, savan taraf olmamalarna ramen pek ok lkeyi dorudan ilgilendiren tahl problemininin zlmesi bakmndan da nayak oldu. Alan tahl koridoru, buday ihtiyalarn Ukrayna’dan karlayan Afrika lkelerinin yeni bir alk sorunuyla karlamalarn engelledi. Bu durum Trkiye’nin diplomatik tesir alannn genilediini ortaya koyan en nemli gstergelerinden biri.
Trkiye’nin 2022 yl iinde g politikalar asndan da iyi ve doru ynetimi srd. Afganistan’da Taliban’n iktidara gelmesinden sonrasında ran zerinden Trkiye’ye ynelik hzl bir g dalgas balad. Trkiye, bu alandaki tecrbesini kullanarak probleminin bymesini nleyecek tedbirleri ald. Nitekim Suriye ve ran snrlarna rlen duvarlar devletin kendi lkesini koruma anlaynn yansmas durumunda. Bu abalarn etkili olduu aka grlyor. Dier taraftan, lke iinde baz siyas partilerin bilinli bir ekilde snmac kartl ve yabanc dmanl eksenli bir sylem benimsedikleri grlyor. Marjinal partilerden balayan bu yaklamn, olası iktidarlar dneminde snmaclar derhal geri gndereceklerini syleyen CHP ve yi Parti şeklinde ana akm politika iinde bulunan partilere de sirayet ettii grld. Burada gene bir ynetim becerisi devreye girdi. Cumhurbakan Erdoan, toplumda snmac kartlnn trmanmasn engellemiş olan bir dil kulland. Baka bir ifadeyle, Erdoan’n toplumu ikna gcyle bir kez daha karlald. Ortada zlmesi ihtiyaç duyulan bir sorun olduunu hepimiz kabul ediyor. nemli olan bu meselenin insan bir perspektiften ve Trkiye’nin bugne kadar srdrd ilkeli politikadan kopmadan zme ulatrlmas. 2022 ylnda bu konudaki yapc tavrn gene iktidardan geldii grld.
Zamanı eik
Geride braktmz 2022 yl, aslnda Trkiye iin tarih bir eik oldu. Terrden ekonomiye gemiten itibaren lkenin karsna karlan tm problemler azca ya da ok varlklarn tekrardan hissettirmeye altlar. Sadece Trkiye’nin problem zme kapasitesinin de gemie gre olduka fazla ekilde gelitii grld. Siyasette en nemli baar ltlerinden biri, karlalan sorunlarla doru yntemler kullanlarak mcadele edilmesi. Bundan daha nemli lt ise mevcud potansiyeli kullanmakla yetinmeyip tay srekli yukarya tayacak hamleler yapmak. Cumhurbakan Erdoan, hem toplumun nne srekli yeni hedefler koyarak hem de yaanan sorunlara zm reterek bir liderlik baars sergiliyor. 2022 yl, bu ynyle AK Parti iktidarnn yirmi ylnn bir zeti şeklinde geti adeta. Bir taraftan, lke gelecee hazrlanrken dier taraftan hedeflenen istikamete gidilirken engel tekil edebilecek problemler zld. Yerli retimin artrlmas, yeni enerji kaynaklarnn bulunmas, uluslararas ibirlii mekanizmalarnn glendirilmesi ve terrn sonlandrlmas şeklinde olgular Trkiye’nin gelecee daha gvenli ekilde bakmasn salayacak. Uzun yllardr hazrlanan, 2022’nin sonlarna doru kamuoyuna aklanan ve “Trkiye Yzyl” niteleemsiyle anlatılan yol haritas bir bakma lkenin kaderini de ekillendirecek.
2023’le balayan yeni dnemin Trkiye Yzyl olmas bir hayal deil. Uzunca sredir Endüstri Devrimi sonucu beliren retim ilikileri ve ana para yapsnn artk tesirini kaybettii dile getiriliyor. Endstri 4.0 denilen yeni model, endüstri alannda kapsaml bir dnm yaanacan gsteriyor. Yeni teknolojilere uyum salayan lkelerin dnya ekonomisi iindeki arlklar nmzdeki dnemde giderek artacak. Trkiye, insansz hava aralar bata olmak zere farkl teknolojik ekipmanlar araclyla bu alana hzl bir giri yapt. Uzay aratrmalarndan nkleer enerji almalarna ok sayda unsur bu iktisat modelinin destekleyicisi durumunda. Sadece Endstri 4.0 asndan en nemli nokta, dijitalleme ve suni zek kullanm. Trkiye, gen nfusu ve bu alana yapt yatrmlar yardımıyla teknoloji alanndaki bu gelimelere uyum salayacann iaretlerini veriyor. Sadece derhal her ekonomik srama hamlesinde olduu şeklinde bu srete de Trkiye’nin nne engeller karlaca anlalyor. Bu bakmdan, Cumhuriyetin yz yl geride brakaca 2023 ylnda yaplacak seimler olduka rutubet tayor. 28 Ekim 2022 gn grkemli bir trenle Trkiye Yzyl projesini aklayan Cumhurbakan Erdoan, hem Cumhuriyetin yeni asrna hem de 2023 seimlerine hazrlkl tek adayn kendisi olduunu gsterdi. Daha ak bir ifadeyle, Trkiye Yzyl’nn ileride karlalacak tm olası engelleme abalarna ramen balad şeklinde srmesi asndan 2023 seimlerinin yaşam bir rol oynayaca kolaylkla anlalyor.
@heberis
Yoruma kapalı.