Naturel gaz hatlarına sabotaj, Ukrayna’da yaşananlar ve daha fazlası… Tüm bunların peşinden gözler bir kez daha ‘dalgıç’ tehdidine çevrildi. Türkiye, yerli ve ulusal imkanlarla dalgıç tespit sonarı üreten sayılı ülkeden. TCG Anadolu’ya takılan Aras 2023’ün kısa sürede su altında ya da kıyıya yakın bulunan eleştiri yapılarda da kullanılması umut ediliyor.
Yerli ve ulusal imkanlarla üretilen ilk dalgıç tespit sonarı Aras 2023, Türk müdafa sanayiinin gurur projelerinden önde gelen TCG Anadolu’ya geçtiğimiz günlerde entegre edildi. Suyun üstünden gelecek tehditlere karşı son aşama gelişmiş müdafa sistemleri olan TCG Anadolu, suyun altından gelebilecek tehditlere karşı da sıkı bir halde korunuyor.
Dalgıç tespit sonarları her ne kadar bugüne dek başta askeri gemiler ve askeri tesislerin korunması için kullanılmış olsa da bu durum günümüzde hızla değişiyor. Terör tehdidinin günümüzde daha değişik bir boyuta geçmesi bu değişimin en mühim sebeplerinden biri. Bu durum bir başka sonucu da bununla beraber getiriyor. Suyun altında, üstünde ya da kıyıda bulunan sivil tesislerin korunması meselesi…
Türkiye şeklinde üç tarafı denizlerle çevrili olan, nükleer santral projesinde sona gelen, Karadeniz kıyısında oldukca büyük bir organik gaz depolama merkezi kuran bir ülke için dalgıç tespit sonarları haliyle oldukca daha büyük anlamlar taşıyor.
TEHDİTLERİ 1 KİLOMETRE ÖTEDEN TESPİT EDİYOR
Türkiye’nin ulusal imkanlarla üretilen ilk dalgıç tespit sonarı Aras 2023’te Armelsan imzası var. Genel Müdür Can Emre Bakım, ilkin sonarla ilgili genel bir çerçeve çiziyor. Aras 2023 dalgıç tespit sonarı sisteminin su altından gelen kapalı ve açık dönem solunum sistemli dalgıçları ve dalgıç intikal vasıtalarını saptamak için geliştirildiğini söylüyor.
Bu sistem ortalama 1 kilometre mesafeden otomatikman hedefleri tespit ediyor. Bu da kullanıcıya/operatöre ortalama yarım saatlik bir müdahale süresi kazandırıyor. Bakım’ın üstünde durduğu bir öteki nokta da asimetrik savaşın artık suyun altına da taşındığı gerçeği oluyor. Dalgıç tespit sonarlarının sivil alanlar için kullanımının yolunun bilhassa Ukrayna-Rusya savaşı ile açıldığının altını çiziyor Bakım.
Kamikaze dron’lar kadar kamikaze insansız deniz araçlarının da öne çıkmaya başladığı uyarısında bulunan Can Emre Bakım, Aras 2023’ün yeni versiyonunun bu tür tehditleri de süratli ve doğru bir halde tespit edeceğini söylüyor.
‘Made in Türkiye’ imzalı dalgıç tespit sonarıyla ilgili kısa bir süre sonrasında oldukca mühim bir ihracat haberini kamuoyuyla paylaşacaklarına da işaret ediyor.
“DÜNYADA BUNU ÜRETEBİLEN 4-5 ÜLKE VAR”
Dalgıç tespit sonarının Türkiye’de üretilmesi ve bunun TCG Anadolu’ya takılması mühim bir durum. Sadece madalyonun değişik bir yüzü daha var. Değişen terör tehdidi… TRT Haber, Müdafa ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan ile işin bu boyutunu konuştu.
Dalgıç tespit sonarı üretebilen 4 ya da 5 ülkenin olduğuna dikkat çekiyor Erkan ve “Ikimiz de bu ülkelerin arasına girdik.” diyor. Erkan, dalgıç tespit sonarını yerli olarak üretmenin niçin mühim olduğu sorusuna, “Bu bizim için oldukca kıymetli bir ‘ilk adım’ olarak görülmeli. Bir sonar ailesi oluşuyor burada. İlk etapta dalgıç tespit sonarını yaptık. Daha sonraki süreçlerde değişik tiplerde, değişik görevler üstlenebilecek sonarlar da üreteceğiz. Aras 2023 bu ailenin ilk ferdi.” yanıtını veriyor.
VEKALET SAVAŞLARI İÇİN ÇOK DEĞERLİ BİR KAZANIM
Bu aşamada terörün değişen yapısı meselesini daha detaylı konu alıyor Erkan ve belli yerlerde kendi izlerinin görülmesinin istemeyen kimi ülkelerin ‘vekillerine’ daha çok beceri kazandırmaya başladığının altını çiziyor.
Benzer işleyişin Ukrayna’da görüldüğünü özetleyen Kozan Selçuk Erkan, “Kamikaze botlar, kamikaze dron’lar ve benzer oldukca değişik sistemleri orada gördük. Vekiller üstünden yürüyen bir süreç. Vekil unsurlar üstünden terör eylemleri meselesinde bu tehdidi en oldukca hisseden ülkelerden biri de şüphesiz Türkiye.” diyor.
ABD’DEN TERÖRİSTLERE DALGIÇ EĞİTİMİ
Geçtiğimiz günlerde ABD’li uzmanların Suriye’deki bir grup teröriste ‘dalgıçlık eğitimi’ verdiği hatırlatılan Erkan, bu durumun Türkiye’yi direkt etkileyeceğini söylüyor ve devam ediyor: Bu bölgede egemen güçlerle deniz alanında ya da başka politikalarda çıkar çatışması yaşayacak tek ülke biziz. Bu yüzden tehdidi ciddiye almakta yarar var. Bu tehdit yalnız askeri gemiler ya da askeri tesisler için geçerli değil. Barajlar için de benzer bir sorun söz mevzusu olabilir. Bu tür asimetrik unsurlar barajlarımıza, su altındaki pek oldukca durağan(durgun) tesisimize de zarar verebilir. Suyun altında vana hatları, elektrik hat kabloları bulunuyor. Karadeniz’de organik gaz hatlarımız, devam eden sondajlarımız var. Limanda da oldukca ciddi bir depolama ve dağıtım hattı mevcut. Dalgıç tespit sonarı tüm bu bölgeler için oldukça kıymetli bir sistem.
ÜST DÜZEY DEVLET GÖREVLİLERİ İÇİN DE BU SİSTEM ŞART
Kozan Selçuk Erkan garip bir noktaya daha değiniyor… Türkiye’yi ziyaret eden üst düzey yabancı adların İstanbul’da ya da kimi süre yazlık yerlerde ağırlandığını anımsatıyor. Aynı şekilde üst düzey kimi adların kıyıya sıfır yerlerde konakladığına da işaret ediyor.
Bu şeklinde yerlerin de dalgıç tespit sonarlarıyla 7/24 esasıyla korunmasının koşul bulunduğunun altını çiziyor Erkan sözlerini şöyleki tamamlıyor:
“Teknoloji her iki taraf için de gelişiyor. Bir yanda İHA’lar SİDA’ları konuşuyoruz fakat bu değişen teknolojinin asimetrik unsurlar tarafınca kullanılabileceğini de atlamamak gerekiyor.
Kim bilir kısa sürede su altından gidebilen kamikaze su altı robotlarını daha sık konuşacağız. Şimdiden önlemler almak zorundayız. Ve bunun ilk adımı da dalgıç tespit sonarı.
Bu yüzden Aras 2023’ün hayata geçirilmesi ve kullanım alanlarının artması koşul. ‘Suyun altını gören gözlerimizi’ çoğaltmak gerek. İşte bu nedenlerle dalgıç tespit sonarı üretebilen sayılı ülkeden biri olmamız son aşama eleştiri bir kabiliyet.”
Yoruma kapalı.