COP27: ‘Mısır’ın en ünlü mahkumu’ Alaa Abdel Fattah kimdir?

Mısır’ın COP27 iklim konferansına ev sahipliği yapması tüm gözleri 7 aydır açlık grevinde olan Mısırlı siyasal aktivist Alaa Abdel Fattah’ın durumuna çevirdi. COP27’nin başladığı Pazar günü su içmeyi bırakan Abdel Fattah’ın ailesi Mısırlı yetkililerden insan hakları savunucusunun hala hayatta bulunduğunun kanıtını sunmalarını istiyor.

Öteki taraftan Abdel Fattah’ın hapishanede zorla beslendiği iddia ediliyor.

Mısır’ın insan hakları savunucusunu özgür bırakması yönündeki internasyonal baskı, kız kardeşi Sana Seif’in COP27’de Abdel Fattah’ın özgür bırakılması için yapmış olduğu çağrıların arkasından daha da yoğunlaştı.

Bugüne dek Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Vokler Türk şeklinde adlar bu çağrıya katıldığını dile getirdi.

Peki son dönemde Mısır’ın en ünlü mahkumu haline gelen Abdel Fattah kimdir?

Alaa Abdel Fattah, 2005 sonrası devrin en önde gelen Mısırlı blog yazarlarından ve aktivistlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Bilgisayar programlama alanında bir uzman olarak, kamu yaşamında ifade özgürlüğü ve açıklığı talep eden ve blog yazarlarına parasız depolama – yanı sıra tavsiye – elde eden birçok dijital platformun geliştirilmesine ve yönetilmesine katkıda bulunmuş oldu.

Alaa Abdel Fattah, Kasım 1981’de avukat bir ailenin evladı olarak dünyaya geldi.

Babası Ahmed Seyfülislam Abdülfettah Hamad, eski Mısır Cumhurbaşkanları Enver Sedat ve Hüsnü Kutsal döneminde birden fazla kez tutuklanan önde gelen sol görüşlü avukat ve aktivist. Sivil cemiyet alanında bir siyasal aktivist olan anası Laila Souif ise Kahire Üniversitesi’nde matematik profesörü olarak vazife yapıyor.

Alaa Abdel-Fattah’ın Mona ve Sana Seif isminde iki kız kardeşi var ve her ikisi de önde gelen insan hakları savunucuları olarak adam kardeşlerinin en büyük destekçileri içinde.

Kız kardeşler internasyonal toplumu Abdel Fattah’ın durumu hakkında bilgilendirmek için çabalıyorlar.

Kardeşlerden Sana iki kez hapse mahkum edildi: Bunlarda ilki 2014’te oldu ve cumhurbaşkanlığı affının bir parçası olarak özgür bırakıldı. İkinci kez 2020’de tutuklandı ve “dezenformasyon” suçlamasıyla bir buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Alaa Abdel Fattah ilk kez 2006 senesinde yargı bağımsızlığı çağrısı icra eden protestolarda gözaltına alındı. 45 gün sonrasında özgür bırakıldı.

Özgür bırakılması için çağrıda bulunan bir internet sayfası o dönemde açıldı ve arkasından Twitter’da #FreeAlaa hashtag’i kullanılmaya başlandı.

Abdel Fattah aktivizm faaliyetlerine devam etti.

2011 senesinde, Mısır vatandaşlarının yeni anayasanın hazırlanmasına katılımını kolaylaştıran çevrimiçi platformlar geliştirdi ve demokratik hareketin en ünlü yüzlerinden biri oldu.

Tweetleri din ve siyasal düzeltim şeklinde mevzularda değişik tartışmalara kapı araladı.

BBC Ortadoğu Muhabiri Yolande Knell: Alaa’ya zulmedildi

Bugün 40 yaşlarında olan Alaa’yı 2011’de Kahire’nin simgesel Tahrir Meydanı’nın ortasındaki bir döner kavşakta öteki blogger’lar ve teknoloji uzmanlarının yanında genç, kıvırcık saçlı bir protestocu olarak hatırlıyorum.

Aktivist bir ailede yetişen Alaa, halihazırda Kutsal’in uzun devam eden başkanlık döneminde demokratik reformlar talep etmiş olduğu için parmaklıklar ardında kalmıştı.

Kutsal’in devrilmesinden sonrasında hükümete gelen geçici askeri yöneticiler, arkasından Kutsal’in seçilmiş halefi Müslüman Kardeşler lideri Muhammed Mursi’nin hükümeti ve bundan sonrasında gelen Sisi’nin hükümeti tarafınca hedef alındı.

Son 10 senenin sekizini hapiste geçirdi.

Alaa, son olarak toplumsal medya paylaşımlarında “dezenformasyon yaymak” suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kız kardeşi Mona Seif, ailesinin hapishanede öleceğinden “kaygı ettiğini” söylemiş oldu.

Roman yazarı ve siyasal yorumcu olan teyzesi Ahdaf Souief, BBC’ye verdiği demeçte gözyaşları içinde şunları söylüyor:

“Zulme uğrayan ve tüm sabrını tüketen biri. Ve hiçbirimiz Mısır’daki rejimin onu özgür bırakacağına inanmıyoruz.”

Alaa geçen yıl İngiliz vatandaşı oldu. İngiltere konsolosluğundan yetkililerin ona acilen ulaşmaya çalışmış oldukları bildirildi.

İngiltere Dışişleri’nden bir sözcü bana: “Başbakan COP27 için Mısır’ı ziyaret ettiğinde bu mevzuda ilerleme sağlanması için baskı uygulayacak.” dedi.

Abdel Fettah 25 Ocak devriminde mühim bir rol oynadı. Gösteriler esnasında Mısır’da olmamasına karşın, eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Kutsal’in devrilmesiyle sonuçlanan müteakip protestolara katıldı.

Ondan sonra, Silahlı Kuvvetler Askeri Konseyi’nin yönetimi esnasında karşıcılık tarafınca gösterilerin düzenlenmesine yardım etti ve Ekim 2011’in sonlarında Maspero vakaları olarak malum Hristiyan göstericiler ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmaları yayımladığı için hapsedildi.

Askeri savcı, onu halkı orduya karşı kışkırtmak ve kamu rahatlık ve güvenliğini bozmakla suçladı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri özgür bırakılmasını talep etti ve aynı senenin Aralık ayında özgür bırakıldı.

Abdel Fattah Kasım 2013’te, protesto yasasına ve 2014’ün başlarında oylanacak olan anayasa taslağına karşı parlamento önünde bir gösteriye katılan öteki protestocularla beraber tekrardan tutuklandı.

Alaa, güvenlik yetkilileri tarafınca “izinsiz gosteri yapmakla” suçlandı ve beş yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mısır Temyiz Mahkemesi, 2017 senesinde sonucu onadı.

Bugüne kadarki en uzun hapis süresinde Abdel Fattah’ın babası öldü ve yetkililer cenazesine katılmasına izin verdi.

Mart 2019’da cezasını tamamlayarak özgür bırakıldı sadece aynı senenin Eylül ayında yeniden tutuklandı ve Aralık 2021’de “dezenformasyon” suçlamasıyla beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Abdel Fattah COP27’nin başadığı 6 Kasım günü açlık grevini sıkılaştırdı ve su içmeyi de bıraktı.

Üst düzey bir ABD’li yetkili, Beyaz Saray’ın “Alaa Abdel Fattah’ın sıhhat durumuyla ilgili haberler” mevzusundaki endişesini dile getirdi. Başkan Joe Biden yönetiminin “Mısır hükümetiyle onun durumu ve hapishanedeki koşullarıyla ilgili endişelerini” onlarca defa dile getirdiğini de sözlerine ekledi.