Başörtüsüne ‘anayasal güvence’: İktidar ve muhalefet hangi taktikleri izlemeyi düşünüyor?

Ayşe Sayın | Ankara

Başörtüsüne “anayasal güvence” sağlamaya dönük anayasa değişikliği süreci, iktidar ve muhalefet içinde taktik savaşına dönüşmeye aday görünüyor.

Başörtüsüne anayasal güvencenin yanı sıra “eşcinsel birliktelikleri önleme” sebebi öne sürülerek pakete “aile tanımı” değişikliğini de ekleyen AKP’de, referandum ve üç sandık hesapları yapılıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aile ısrarını, seçimler öncesinde muhalefeti sıkıştırma hamlesi olarak gören muhalefet partilerinde ise eğilim, ortak hareket etme yönünde.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun başörtüsü serbestisine “yasal güvence” çağrısının arkasından CHP bu mevzuda bir yasa değişikliği önerisini Meclis Başkanlığı’na sunmuştu.

Kılıçdaroğlu’nun bu hamlesini kendilerine verilmiş pas olarak gören ve “Bizim de golü atmamız lazım” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, 5 Ekim’deki partisinin grup toplantısında “aileyi de güçlendirecek şekilde başörtüsüne anayasal güvence” çağrısı yapmıştı.

Erdoğan, anayasa değişikliğini ise hızla Meclis’e sunacaklarını açıklamıştı.

Erdoğan’ın anayasa değişikliği çağrısının üstünden 15 gün geçmesine rağmen AKP, teklifi TBMM Başkanlığı’na sunmadığı benzer biçimde hemen hemen ittifak ortağı MHP ile de bu mevzuyu görüşmüş değil.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, ilk hazırlanan anayasa değişikliği teklifini kafi bulmaması üstüne Hakkaniyet Bakanlığı ve partinin hukukçu kurmayları arka arkaya toplantılar yaparak, yeni bir taslak üstünde çalıştı.

Başörtüsü mevzusunda ilk başta anayasanın 10 ve 24. maddelerinde değişim yapılması üstünde duruldu.

Sadece son olarak anayasanın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. addesine bir fıkra eklenmesi, aile ilgili de 41. addeye de “ailenin hanım ve adamın evlenmesiyle oluştuğuna” ilişkin yargı konulması görüşü benimsendi.

AKP kaynaklarının verdiği bilgiye gore hazırlanan son taslak Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da sunuldu.

24. madde değişikliği ile ilgili Erdoğan’a tek bir düzenleme değil, seçenekli metinlerin sunulmuş olduğu öğrenildi.

Bunlardan ilki hiçbir vatandaşın, “başı açık yada örtülü olması sebebiyle hiçbir temel haktan yoksun bırakılamayacağı” yönünde. Bunun haricinde, “hanımefendilerin başlarının ve boyunlarının açık yada örtülü olması kamu hizmetlerinden yoksun bırakılamayacağı” ve “Kimsenin kılık ve giysisi sebebiyle hiçbir temel haktan yoksun bırakılmayacağına” ilişkin hükümlerin de öteki seçenekler olduğu ifade ediliyor.

Düzenlemenin iyi mi olacağına ilişkin son sözü ise Erdoğan söyleyecek.

AKP içinde meydana getirilen değerlendirmelerde, CHP’nin “aile düzenlemesine” karşı olması sebebiyle anayasa değişikliği paketine destek vermeyebileceği değerlendirildi.

Hafta başlangıcında meydana getirilen Merkez Karar Yönetim Kurulu toplantısında da CHP destek vermese de, tutucu tabana haiz siyasal partilerin desteğiyle, paketin referanduma götürülebilecek kadar oy alabileceği değerlendirmesi yapılmış oldu.

AKP kulislerinde de başörtüsü ve “eşcinsel birliktelikleri yasaklama” sebebi öne sürülerek yapılabilecek bir referandumun partiye yarayacağı değerlendirmesi yapılıyor.

AKP kurmayları, anayasa değişikliği teklifinin hala verilmemesinin sebebi olarak Amasra’da yaşanmış olan maden kazasına ilişkin yoğun gündeme bağlarken, başörtüsü mevzusunda “telaşlı olunmaya gerek olmadığını” ifade ediyorlar.

Yaklaşan genel seçim ve cumhurbaşkanlığı seçimine dikkat çeken AKP kurmayları “Başörtüsü şu anda acil bir sorun değil. Olmayan problemi sağolsun Kılıçdaroğlu gündeme getirdi. Elbet emek harcamalar yürüyor. Fakat referandum riski olursa en azından üç sandık koyarız” görüşünü dile getiriyorlar.

TBMM Genel Kurulu’nda anayasa değişim teklifinin direkt kabulü için minimum 400, referanduma götürülebilmesi için ise 360 oy alması gerekiyor.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop oy kullanamadığı için BBB desteği dahil 334 sandalyesi bulunan Cumhur İttifakı’nın anayasa değişikliği teklifini referanduma götürebilmeleri için dışarıdan 26 milletvekilinin desteğine ihtiyacı bulunuyor.

AKP’de CHP destek vermese bile parlamentoda birer er milletvekili bulunan DEVA ve Gelecek Partisi ile İYİ Parti’den kısmi destek gelebileceği hesabı yapılıyor. 

Anayasa değişikliği mevzusunda başörtüsü tartışmalarına, “Kapanan değil, kanayan yaralarla uğraşalım” sözleriyle tepki gösteren İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in tutumu belirleyici olacak.

Akşener’in, partisinin yöneticilerine “AKP’nin teklifini görmeden, pozitif yönde, negatif görüş bildirmemeleri” uyarısında bulunmuş olduğu öğrenildi.

İYİ Parti kurmayları, başörtüsü serbestisine hiçbir siyasal partinin karşı çıkmayacağını, bu mevzuya özgürlükler çerçevesinde bakıldığını belirtirken aile mevzusundaki tutumlarının da metin içeriğine gore şekilleneceğini ifade ediyorlar.

Ailenin hanım ve erkekten oluştuğuna ilişkin tanımlamanın İstanbul Sözleşmesi’nde de bulunduğunu belirten parti kaynakları, AKP’nin bu mevzuyu seçim malzemesi olarak kullanmasına da izin verilmeyeceği belirtiliyor.

Öte taraftan İstanbul Sözleşmesi’nde ailenin hanım ve erkekten oluştuğuna dair bir tarif bulunmuyor.

Parlamentoda grubu bulunan muhalif siyasal partilerin tamamı, bir tek başörtüsü ile ilgili bir düzenlemeye destek verilmesinden yana.

Sadece eşcinselleri hedef alan bir düzenlemeye, her türlü ayrımcılığa karşı bulunduğunu korumak için çaba sarfeden HDP’nin destek vermesi beklenmiyor.

CHP’de de, Erdoğan’ın seçim kozu olarak kullanmak için aile düzenlemesinde ısrarcı olduğunu savunuluyor ve bu şekilde bir düzenlemeye destek verilmeyeceği görüşü dile getiriliyor.

CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun Manhattan’daki TÜRKEN vakfının binasının önünden yapmış olduğu “Tanıdığım bir ailenin gökdelenine ‘hayırlı olsuna’ geldim. Erdoğan kim, anayasa, aile kim… Onunla ne aile konuşulur ne anayasa. Bu mevzu kapanmıştır” sözleri de anayasa değişikliğine kapıları kapatmak olarak yorumlandı.

Sadece Kılıçdaroğlu’nun kati karar için AKP’nin anayasa değişikliği metnini beklediği de kulislere yansıyan bilgilerden.

Erdoğan’ın, başörtüsü düzenlemesini aileyi de içine alarak genişletmesinin altında seçim hesabının yattığını korumak için çaba sarfeden muhalefet partileri ise buna izin verilmemesi için ortak karar alınabileceğini ifade ediyorlar.

Bu çerçevede Altılı Masa’da yer edinen başta CHP ve İYİ Parti olmak suretiyle, oylama sonucunu belirleyecek olan siyasal partilerin ortak karar alarak hareket edebilecekleri ifade ediliyor.