Anayasa Hukuku profesörü Fendoğlu, Erdoğan’ın adaylığı tartışmasına son noktayı koydu: Önünde hiçbir hukuki engel yok

Fendoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2023’te aday olması için bir engel olmadığına dikkat çekti. Prof. Dr. Fendoğlu, yazısında darbe kurulana kadar sınırlama olmadığına dikkat çekti.

DARBE ANAYASASINA KADAR SINIRLAMA YOK
Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü’nün anayasal engellerle karşılaşmadan 4 kez, Celal Bayar’ın da 3 kez cumhurbaşkanı seçildiklerini belirten Fendoğlu, “1961 Anayasası’nın 95. Adnan Menderes’in adaylığına tepki olarak kavga yasaklandı.Cumhurbaşkanlığını bir “kayyım” otoritesi olarak tasarlayan 1961 gerici anayasasından bu yana Cumhurbaşkanlığı seçimleri hep krizlerle ve korumacı müdahalelerle karşı karşıya kaldı.

1982 ANAYASASI ÜÇ DÖNGÜDE İNCELENEBİLİR
Fendoğlu, şunları kaydetti: “1982 Anayasası, 1961 Anayasasına göre daha vesayetçiydi. 1982 Anayasası ile Milli Güvenlik Kurulu güçlendirildi ve parti kapatmalar kolaylaştırıldı. Cumhurbaşkanı’nın görev süresi açısından 1982 Anayasası üç devrede incelenebilir. Birinci dönem 1982’den 2007’ye kadardır. Cumhurbaşkanı tek dönem için ve 7 yıl için seçilmiştir. İkinci dönem 2007 Anayasa değişikliği. Bu değişiklikle bir kişi 5+5 olarak ancak iki dönem için askere alınabilecek. Üçüncü dönem ise 2017 anayasa değişikliği ile başlayan dönemdir.

YENİ SİSTEMİN İLK BAŞKANI
2017 referandumuyla Türkiye, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçti. 2014 yılında seçilen ilk cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki sistemde ikinci, 24 Haziran 2018’de cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde ise birinci cumhurbaşkanı oldu. Anayasa değişikliğinin 7. maddesinde “adaylık ve seçim” başlığı altında 2017, “Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır. Bir kişi ikiden fazla cumhurbaşkanı seçilir. 18. maddede bu değişikliğin ilk milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin takvim başlangıç ​​tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmektedir. Bu nedenle 101. madde yürürlüğe girmiştir. 30 Nisan 2018’de yürürlüğe girdi.

“ADAY DEĞİLİM” GÖRÜŞÜ DOĞRU DEĞİL
12. Cumhurbaşkanı’nın görev süresinin sona erdiği ve aday olamayacağı iddiaları doğru değildir. Ülkede tam anlamıyla demokratik bir rejimin kurulması, kurum ve kuralların istikrara kavuşturulması ile mümkündür. Oyunun kurallarının kişiye göre değişmediği, nesnel kuralların olduğu bir demokrasi istikrarlı olacaktır. Anayasal devlet sınırlı bir devlettir. Ancak sınırlı devlet, takdir yetkisi olmayan ve eli kolu bağlı bir devlet değildir. Demokrasilerde cumhurbaşkanlarının görev süresi sınırı veya yeniden seçilme yasağı tartışılır ancak böyle bir sınırlamanın olmadığı kabul edilir ve bunun kabul edilemeyecek bir “seçilme hakkı” olduğu kabul edilir. Venedik Komisyonu’nun “yeniden seçilme hakkının” siyasi bir hak olduğu yönündeki genel kanı, Anayasa Mahkemesi’nin de bu görüşü paylaştığı yönündedir.

YENİ SİSTEME GÖRE YORUMLANMALIDIR
Ele aldığımız konu ile ilgili sözlü tefsir açısından parlamenter hükümet sisteminde yer alan 101. maddede yer alan “cumhurbaşkanı” kavramının anlamı, kapsamı ve içeriği ile değişiklik sonrası cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi dönemindeki anlam ve içeriği incelenmiştir. çok farklılar . Sözlü yorum açısından 12. Cumhurbaşkanı’nın 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yeniden seçilme hakkının bulunduğu, sistematik yorum açısından ise 69. maddesi değiştirilmiş olan anayasanın 101. maddesinin açık olduğu açıktır. tamamı veya bir kısmı tamamen değiştirilmiş, yeniden yazılmış ve Anayasa’nın tamamı açısından yeni hükümet düzenine uygun olarak yorumlanmalıdır.

İSTERSEN 2023’TE İKİNCİ DÖNEM ADAY OLABİLİR
Yaşayan Anayasa’nın yorumlanması açısından, bugün yasa koyucu sanat uygulayacak olsaydı. Anayasa’nın 101. maddesinde hükümet sistemi değiştiği için yürürlükteki kanuna göre yorumlanacağı açıktır. Tam Yorum Yöntemine göre 12. Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 30 Nisan 2018’den sonra başlamış olup, dilerse 2023’te ikinci bir dönem atayabilir.

AYM FİKRİ DE BU YÖNDE GİDİYOR
Anayasa Mahkemesi’nin kararına göre; İstisnai haller dışında, bir kanuni hükmün yürürlüğe girmesinden sonraki olay, işlem ve fiillere uygulanır. Anayasa Mahkemesi’nin 2012 kararı da çok net. Anayasa Mahkemesi’nin kararına göre, 11. Cumhurbaşkanı’nın görev süresi kanunla kısaltılmadığından ve olumsuz bir hüküm bulunmadığından, 7 yıl olduğu ve bir sonraki seçimlerde yeniden aday olabileceği belirlendi. Anayasa Mahkemesi’nin istikrarlı içtihatları da 12. cumhurbaşkanının ikinci döneminin 2023’te başlayacağını açıkça belirtiyor.