AKP’den anayasa değişikliği turu: Muhalefetin iktidara yanıtı ne oldu?

Hakkaniyet ve Kalkınma Partisi, başörtüsüne anayasal güvence ve “ailenin korunması” mevzusundaki anayasa değişikliği önerisini TBMM Başkanlığı’na sunmadan ilkin, bu mevzuda görüşünü almak suretiyle karşıcılık partilerine süratli bir ziyaret turu yapmış oldu.

Başörtüsü mevzusunda yasa teklifi veren ve buna destek isteyen CHP, “yeni anayasa, yeni parlamentonun işi olmalı” nedeni öne sürülerek, iktidar partisiyle “bir anayasa değişikliği emek harcaması içinde olmayacağı” yanıtı verdi.

İktidar partisine somut cevap vermeyen İYİ Parti ve HDP ise topu “yetkili kurullar”a attı.

HDP, LGBTİ birliktelikleri engelleme nedeni öne sürülerek aile tanımında değişim planlayan AKP’ye, “her türlü ayrımcılığa karşı”  anayasa değişikliği önerdi.

CHP’nin gündeme getirmiş olduğu “başörtüsüne yasal güvence” çıkışına, “aileyi de koruyacak” düzenlemeyle beraber “anayasal güvence” çıkışıyla cevap veren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin bugünkü grup toplantısında,  Meclis’te grubu olan siyasal partilerle görüştükten sonrasında teklife nihai halini verip Meclis’e sunacaklarını söylemiş oldu:

“Bu teklifin başörtüsü meselesini tekrar açılmamak suretiyle kapatacağına ve karşıcılık için de bir turnusol kağıdı olacağına inanıyorum. Kimin özgürlüklerden ve aileden, kimin de faşizmden ve sapkınlıklardan yana bulunduğunu göreceğiz. (…)anayasa değişikliği teklifimizin, geniş mutabakatla hayata geçmesini umuyoruz. Bu şekilde sonuca ulaşmazsa, halk oylaması da dahil öteki adımları atmaya hazırız. Milletimizin hakemliğinden korkmadık. Meclis’te lüzumlu çoğunluk eğer olmazsa son söz milletimize ilişik olacak.”

Anayasa değişimleri, milletvekilleri tarafınca hazırlanıp, TBMM Başkanlığı’na sunulabiliyor.

Sadece Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın anayasa değişikliği teklifini hazırlamak için vazife verdiğini açıklamış olduğu Hakkaniyet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığındaki AKP heyeti, karşıcılık partilerini ziyaret etti.

Bozdağ’ın yanı sıra AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, seçim işlerinden görevli Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’dan oluşan heyetin ilk durağı ittifak ortağı MHP oldu.

Bakan Bozdağ’a, anayasa değişim çalışmalarını daha ilkin Cumhur İttifakı olarak beraber değerlendirdiklerini ve bir kez daha gözden geçirme fırsatı bulduklarını söylemiş oldu.

Karşıcılık partilerinin de anayasa değişikliği mevzusunda görüşlerini alacaklarını kaydeden Bozdağ, “Bu istişareler sonucunda ortaya çıkacak görüşleri yine değerlendirip teklife son halini vereceğiz. Zira hazır bir teklif götürmüyoruz” dedi.

Bundan dolayı de karşıcılık partilerine bir anayasa değişikliği teklifi sunulmadı.

AKP’nin ikinci durağı CHP Grup Başkanvekili Engin Altay oldu.

Görüşmeye; Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan ile CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç da katıldı.

AKP heyeti, anayasa değişikliği mevzusunda CHP’ye, “beraber emek verme yapalım” teklifi götürdü, CHP heyeti ise bu şekilde bir çalışmanın içinde yer almayacaklarını, bu mevzuda kendilerinin hazırladığı bir yasa teklifi bulunduğunu ve buna destek verilmesi icap ettiğini beyan etti.

Görüşmede Altay, temel hakların referandum mevzusu yapılmaması icap ettiğini belirtirken, seçimlere 7 ay kaldığını ve anayasa değişikliğinin yeni parlamento tarafınca yapılması icap ettiğini altını çizdi.

Bakan Bozdağ’ın ise  düzenlemenin 400’ün üstünde oyla kabul edilmesi halinde referanduma götürme niyetleri olmadığını ifade etmiş olduğu öğrenildi.

Bundan dolayı de muhalefetin destek vermesi halinde referanduma da gerek kalmayacağını beyan etti.

Görüşme sonrasında izahat meydana getiren CHP Grup Başkanvekili Engin Altay ise başörtüsünün temel insan hakkı olduğuna işaret ederek, temel hakların referandum mevzusu yapılmasına karşı çıktıklarını bildirdi.

Partisinin başörtüsü mevzusundaki yasa değişikliği önerisini anımsatan Altay, seçimlere 7 ay kaldığını belirtip AKP ile anayasa masasına oturmayacakları mesajını verdi:

“Temel hakların referandum mevzusu, anayasa mevzusu olmaması icap ettiğini söyledik. Yalnız bununla sınırı olan olmayan bir anayasa değişikliğinin de seçime yedi ay kalmışken parlamentoda yapılmasının doğru olmadığını düşünüyoruz. Yeni bir anayasa, yeni parlamentonun işi olmalıdır.

“AK Parti’nin ‘emek harcamaları beraber olgunlaştıralım, son şeklini verelim’ önerisinin içinde olmayacağımızı da kendilerine belirttik. Kendileri ondan sonra net bir taslak ortaya koyduklarında, o taslağı görerek de bir değerlendirme ek olarak yaparız.”

Altay’ın verdiği bilgiye nazaran AKP, bir teklif metni sunmadı sadece anayasa’nın “din ve vicdan özgürlüğünü” düzenleyen 24’üncü maddesi ile “aileye” ilişkin 41. Maddesinde değişim düşündüklerini iletti.

AKP’nin uzun seneler sonrasında ilk kez bakan düzeyinde HDP’nin kapısını anayasa değişikliği çaldı.

HDP Grup Başkanvekilleri Meral Danış Beştaş, Saruhan Oluç ve Parti Sözcüsü Ebru Günay’la görüşen AKP heyetinin, öteki partilerin tersine, izahat yapmadan HDP grubundan ayrılması dikkat çekti.

HDP Grup Başkanvekili Beştaş yapmış olduğu açıklamada, iktidar partisinin önerisini Eş Genel Başkamlar ve Merkez Yönetim Kurulu’na götüreceklerini, orada yapılacak müzakereler sonrasında kamuoyuna açıklayacaklarını bildirdi.

Beştaş, “Giyim özgürlüğü, türban, hanım hakları mevzusunda tutumumuz oldukça net. Negatif tutumumuz olmadı. Bu şekilde bir dönemde iyi mi bir karar alacağımızı ilgili kurullarımızla karar vereceğiz” dedi.

Sadece Beştaş da “mevzusu hak ve özgürlükler olan bir olguda referandumu doğru bulmadıklarını” beyan etti.

Edinilen bilgiye nazaran görüşmede, HDP, partinin tutumunun yetkili kurullarda netleşeceğini belirtmekle beraber, “her türlü ayrımcılığa karşı” düzenleme yapılmasından yana olduklarını da ifade ettiler. 

Bu çerçevede, Anayasa’nın 10. Maddesine, dil, din, cinsiyet, kimlik şeklinde nedenlerle her türlü ayrımcılığa karşı kapsamlı düzenleme yapılmasını önerdi.

AKP heyeti son olarak İYİ Parti Grup Başkanı İsmail Tatlıoğlu ve partinin Anayasa Komisyonu üyelerinden oluşan heyeti ziyaret etti, anayasa değişikliği mevzusunda “beraber çalışalım” önerisini iletti.

Tatlıoğlu, “Heyetin ziyareti anayasa değişikliğinin genel çerçevesi üstüne iki madde oldu. Bir bilgilendirme oldu. Heyete teşekkür ederiz. Biz mevzuyu sayın Genel Başkanımızla ve parti kurullarında görüşüp kararımızı paylaşacağız” açıklaması yapmakla yetindi.

Bakan Bozdağ, tüm ziyaretlerde, karşıcılık partilerine, değişikliğin 400’ün üstünde oyla kabul edilmesi halinde referanduma götürülmeyeceği mesajı verdi.

Sadece AKP’nin hafta başlangıcında yapmış olduğu Merkez Yönetim Kurulu toplantısında ise başörtüsü ve aile düzenlemesinin “toplumsal mutabakatla” kabul edilmesini sağlamak için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 400’ün üstünde oyla da olsa referanduma götürmesi görüşü öne çıktı.

AKP, seçim sürecinde ayrı bir “referandum kampanyası yapılmasının zor olacağı” nedeni öne sürülerek, 2023 seçiminde anayasa değişikliği ile beraber  “üç sandık” koyma hesabı yapıyor.

AKP’nin önerisine CHP dışındaki karşıcılık partileri net cevap vermedi.

 “Kapanık yaraları değil, kanayan yaralarla uğraşalım” diyen İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in CHP’nin başörtüsü çıkışını “gereksiz” bulmuş olduğu biliniyor.

Sadece, anayasa değişikliği mevzusunda İYİ Parti’nin destek vermesi “referandum” sonucunu doğurabileceği için bu “Altılı Masa” açısından bir “kırılma” anlamına da geliyor.

Kulislerde, şimdiye kadar resmi bir görüşme yapılmamasına rağmen, başta CHP ve İYİ Parti olmak suretiyle, muhalefetin  “çelişmeyecek” ve “referandum sonucu doğurmayacak” formül üstünde uzlaşma arayacağı” ve buna nazaran hareket edeceği konuşuluyor.

CHP,  İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in, bu mevzuda yapmış olduğu, “Anayasalar bu Meclis’te olmaz zira gidiyor, seçime kalmış 7-8 ay. Bu şekilde bir durumda anayasalar vaattir. Derhal seçim sonucu alsınlar, bu vaatle gitsinler, seçimi kazanırlarsa yerine getirirler” sözlerini, “destek yok” mesajı olarak yorumluyor.

HDP’nin, “ayrımcılığa karşı düzenleme” yapılması koşulunu getirmesi beklenirken, iktidar partisinin buna hayır demesi halinde, masaya oturmama tavrı izleyebileceği belirtiliyor.

AKP’nin anayasa değişikliği teklifini hafta başlangıcında TBMM Başkanlığı’na sunması planlanıyor.

Mahir Ünal’dan boşalan grup başkanvekilliğine getirilen AKP Grup Başkanvekili Hasret Varlıklı, anayasa değişikliği teklifini gelecek hafta kendisinin Meclis Başkanlığı’na sunacağını deklare etti.

Varlıklı, “Benim hayatımda başörtüsü mücadelesi çok önemli bir alan oluşturuyor. Gelecek hafta, Tanrı izin verirse, anayasa teklifini grubumuz adına ben götüreceğim. Bunun da yaşamın bir ikramı bulunduğunu düşünüyorum. Eğer bir şey için 25-30 yıl harcarsanız Tanrı’ın bir ikramı oluyor” dedi.