James Gallagher | Bilim ve Sıhhat Muhabiri
Kaynak, LONDRA MÜZESİ
Yeni bir araştırma, 1300’lü yılların ortasında Batı Avrupa ve Batı Akdeniz’de nüfusun yarısının ölümüne neden olan “Kara Ölüm” veba pandemisinin, 700 yıl sonrasında sağlığımızı hâlâ etkileyen genetik izler bıraktığına işaret ediyor.
Yüzlerce senelik iskeletler üstünde meydana getirilen araştırmalarda veba salgınında insanların hayatta kalmasını elde eden mutasyonlar bulunmuş oldu.
Fakat bu mutasyonların, günümüzde insanları hala etkileyen otoimmun hastalıklarla (kişinin bağışıklık sisteminin kendi vücuduna saldırması sonucu ortaya çıkan hastalıklar) ilişkilendiriliyor.
Kara Ölüm, insanlık tarihinin en mühim, en ölümcül ve en çaresiz anlarından biri.
Pandemide 200 milyonun yaşamını kaybetmiş olduğu tahmin ediliyor.
Bu ölçekte bir olayın insan evrimi şekillendirmiş olabileceğini düşünen bilim adamları, salgın öncesi ve sonrasına ilişik 206 iskeleti inceledi.
Araştırma kapsamında bir çok Danimarka’dan gelen kemiklerin yanı sıra İngiltere’nin başkenti Londra’da veba esnasında insanların toplu olarak gömüldüğü East Smithfield’daki kalıntılar çözümleme edildi.
Kaynak, MCMASTER ÜNİVERSİTESİ
Neticeleri bilim dergisi Nature’da piyasaya sürülen araştırmada ERAP2 adlı bir genin mutasyonlarına odaklanıldı.
Doğru mutasyonları olanların veba salgınında hayatta kalma oranlarının yüzde 40 daha çok olduğu belirlendi.
Chicago Üniversitesi’nden Prof. Luis Barreiro, “Bu oldukca çok büyük bir tesir. İnsan genomunda bu tarz bir olay bulmak oldukca şaşırtıcı” dedi.
Genin görevi, düşmanın daha etkin bir halde tanınması ve nötralize edilmesi için istilacı mikropları parçalayacak proteinleri üretmek ve bu parçaları bağışıklık sistemine yönlendirmek.
Genin iyi çalışan ve hiçbir şey yapmayan versiyonları var. Anne ve babadan birer gen alınıyor.
Talihli olanlar, anne ve babasından iyi çalışan genleri alanlar.
Veba salgınında hayatta kalanların çocuklarına geçirmesiyle bu mutasyonların süratli bir halde yaygınlaştığı belirtiliyor.
McMaster Üniversitesi’nden genetik bilimci Prof. Hendrik Poinar, “İki ya da üç nesilde yüzde 10’luk bir değişiklik var. Bu, insanlarda bugüne dek görülen en kuvvetli seçilim” dedi.
Araştırmada elde edilmiş bulgular, Yersinia pestis adlı veba bakterisi kullanılarak meydana getirilen çağdaş deneylerde teyit edildi.
Kan örneklerinde iyi çalışan mutasyonlara haiz olanların, olmayanlara kıyasla enfeksiyona daha dirençli oldukları görüldü.
Prof. Poinar, “Kara Ölüm’ü bir petri kabında (laboratubarda bakteri üretme tabağı) seyretmek benzer biçimde bir şey. Bu ufuk açıcı” dedi.
Kaynak, CHICAGO ÜNİVERSİTESİ
Bugün bile, vebaya karşı dirençli mutasyonlar Kara Ölüm dönemindekinden daha yaygın.
Sadece problem bu mutasyonların Crohn hastalığı benzer biçimde hastalıklarla bağlantılı olması. Şu demek oluyor ki 700 yıl ilkin atalarımızın hayatta kalmasını elde eden mutasyon bugün sağlığımıza zarar veriyor.
DNA’mızda başka zamanı etmenler de var.
Çağdaş insan DNA’sının yüzde Neandertallerle ilişkisi olan atalarımızdan geliyor ve bu miras Covid dahil bir takım hastalığa tepki verme kabiliyetimizi etkiliyor.
Prof. Barriro, “Bu yara izleri, bugün hala, inanılmaz bir halde hastalıklara duyarlılığımızı etkiliyor” diye konuşuyor.
Yoruma kapalı.